Алла Елшісінің, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, ең үлкен және ең ұлық міндеті – тәлім беру болатын. Ол, Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын, мүміндерді әдемі теңеумен сипаттап: «Мүміндер бір-біріне жабысқан ғимарат сияқты» (Имам Бұхари риуаят еткен).

Бұл үммет ғимарат сияқты. Бірақ бұл ғимараттың құрылысшылары кімдер? Оны салуға кірпішті кім салғанын білесіз бе? Әрине - мұғалімдер.

Ғимараттың берік болмағаны сияқты ұстаз кірпішін қате қаласа, өз мамандығына жауапсыздық танытса, ұлт тоз-тозы шығып, дағдарысқа ұшырайды.

Мұғалімнің маңызды аспектілерінің бірі - оның сыртқы келбеті. Расулуллаһтың (саллаллаһу аләйһи уә сәлләм) әдемі, хош иісті және көркем мінездері болды. Аллаһ оны осылай жаратқан. Алайда Алла Елшісі, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, оны сақтап қалуға көп күш салды. Олар хош иіс сеуіп, таза киім киіп, шаштары мен сақалдарын күтетін.

Алла Елшісі (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын): «Ақиқатында, Алла Тағала пайғамбарларын жүздері әдемі, дауыстары сүйкімді етіп жаратты», – деген.

Неліктен әдемі жүз мен дауысты білесіз бе? Себебі, адамдардың жүрегіне жол ашу еді.

Егер мұғалім сабаққа жағымсыз иіспен, немқұрайлы және ескі киіммен келсе, оқушылар одан сабақ алады деп қалай елестете аласыз?

Мұғалімдердің тағы бір маңызды этикасы – барлық оқушыларға бірдей қарау. Алла Елшісі, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, назарын сахабалармен бірдей бөлісетін. Бүгінгі таңда көптеген мұғалімдер барлық сабақты тек алдыңғы қатардағы немесе сыныптың белгілі бір жағындағы оқушыларға аударады. Бұл әділетсіздік және оны болдырмау керек.

Ұстаздың тағы бір міндеті – жаңа таланттарды ашу. Пайғамбарымыз (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын): «Зәйд – мұрагерлік ғылымда ең білімдісі, Муаз ибн Жәбәл, халал мен харам мәселесін ең жақсы білетін адам, мен білім қаласы, ал Әли оның қақпасы».

Дарындылықты анықтау – әрбір мұғалімнің маңызды міндеті. Олар ертең қоғам үшін кімнің өкілі болады? Білікті дәрігер, инженер немесе журналист немесе ғалым?

Мұғалім шәкірттерінің дарындылығын ерте анықтап, қызығушылықтарын оятпаса, қоғамда түрлі тәртіпсіздіктер туындайды. Өріс дамымайды , мамандар жетілмейді.

Оқыту міндеті тек мектеп мұғалімдеріне ғана жүктелмейді. Кез келген адам ұстаз болып, беделді, марапатты және үлкен мәртебеге жетуі мүмкін.

Алла Елшісі (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын): «Аллаһ, Оның періштелері, тіпті ұяларындағы құмырсқалар мен теңіздегі балықтар да адамдарды жақсылыққа үйрететіндерге салауат айтады» (Имам Тирмизи риуаяты). 

Елестетіп көріңізші, егер сіз үш-төрт адамға да жақсылық үйретсеңіз, жер бетіндегі барлық жаратылыс сіз үшін дұға етеді. Бұдан асқан сауап жоқ.

Оқыту – ортақ жауапкершілік. Бұл Алла Елшісінің (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) орынбасары болудың бір бөлігі болатындай ауыр жауапкершілік.

Бір күні Алла Елшісі (с.ғ.с.) білімге мұқтаж, бірақ көршілері оларға немқұрайлы қараған бір топ адамды кездестіреді. Ол қатты ашуланды. Мешітке барып: «Сендерге  не болды, көрші-қолаңға тәлім бермей жатырсыңдар?» – деді. олар айтты. Алла Елшісі, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, бұл сөгісті екі-үш рет қайталады.

Сахабалардың біразы Мәдинадағы бір тайпаға барды. Сонда олар: "Мүмкін, Алла Елшісі, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, сені меңзеген болар. Өйткені сен білімдісің, ал көршілерің надан", - деді. Олар дереу Алла Елшісіне (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) барып: «Уа, Алланың Елшісі, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, сен бізді меңзедің бе?» - деп сұрады олар. Сонда Алла Елшісі (с.ғ.с.) өзгелерге үйрету міндетін қуаттап, айтқанын қайталады.

Ендеше, біреудің көршісі, досы, әріптесі білімсіз болса, оны тәрбиелеуді де назардан тыс қалдырмау керек. Білім іздеу және оны тарату – әрбір мұсылманның міндеті.

Алла Елшісі (с.ғ.с.) сапарда еді. Сонда бір араб келіп, түйелерінің тізгінін тартып, Пайғамбарды тоқтатты. Бәдәуи Алла Елшісіне, оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын, қарап: «Ей, Мұхаммед, маған пайда әкелетін нәрсені үйрет», – деді. Оның дөрекі қылығына сахабалар, Аллаһ олардан разы болсын, қатты ашуланды. Бірақ Алла Елшісі (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) сахабаларға күлімдеп: «Ол тура жол тапты», - деді.

Алла Елшісінің, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, бұл сөздері бәдәуилерге жақсы әсер етті. Оның көбірек білуге ​​деген құштарлығы арта түсті. Сондықтан ұстаздар шәкірттерін әрқашан жақсы сөзбен жігерлендіріп отыруы керек.

 Білім берудің барлық мүмкіндігін тиімді пайдалану керек. Бірақ оны кешірмеу және оны артқа итермеу керек. Алла Елшісі, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын: «Расында мен ұстаз ретінде жіберілдім», – деді.

Демек, ұстаздар – Расулуллаһтың (саллаллаһу аләйһи уә сәлләм) ізбасарлары. Алла Елшісіне, оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын, ізбасар болсаңдар, Алланың мына аятына ілесесіңдер: «(Ей, Мұхаммед!) айт: «Егер Алланы жақсы көрсеңдер, маған еріңдер. Сонда Алла Тағала сені жақсы көреді және күнәларыңды кешіреді. Алла – Кешірімді, Мейірімді» («Әли Имран» сүресі, 31-аят).

Авторы:Қарағанды облысы Теміртау қаласы 

 Әлейхан Бөкейхан орталық мешітінің наиб имамы Сманов Ә.А.