Ережеп айының басталуын мұсылмандардың көпшілігі ғибадат үшін, әсіресе ораза ұстау үшін ең жақсы уақыттардың бірі екеніне сенімді болғандықтан, үлкен қуанышпен қарсы алады.

Мұсылман үмбеті үш мүбәрәк айдың бірі – Ережеп айын – мейірім мен кешірім айын атап өтуге тағы бір мүмкіндік алды. Рамазан айының алдындағы айлардың бірі болғандықтан, мұсылмандар үшін рухани тазарып, Рамазан айдын алдында ораза ұстау абзал уақыт.

Пайғамбарымыз с.ғ.с. айтады:

صُمْ مِنَ الحُرُمِ وَاتْرُكْ، صُمْ مِنَ الحُرُمِ وَاتْرُكْ، صُمْ مِنَ الحُرُمِ وَاتْرُكْ

«... харам айларда ораза ұста және ауыз аш, харам айларда ораза ұста және ауыз аш, харам айларда ораза ұста және ауыз аш». (Әбу Дауд).

Имам ән-Нәуәуи өзінің  «Шарх әл-Муслим» кітабында бұл хадис туралы былай деп жазады:

وَفِي سُنَن أَبِي دَاوُدَ أَنَّ رَسُول اللَّه صَلَّى اللَّه عَلَيْهِ وَسَلَّمَ نَدَبَ إِلَى الصَّوْم مِنْ الْأَشْهُر الْحُرُم ، وَرَجَب أَحَدهَا . وَاَللَّهُ أَعْلَمُ

Әбу Дәуіттің «Сунан» (хадистер жинағында) айтылады. Расында Пайғамбарымыз (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) тыйым салынған айларда (әшһүр әл-хурум) ораза ұстауға шақырған, ал Ережеп айы харам айларға жатады. Алла жақсырақ білуші.

Имам Муслим келтірген хадисте:

 «Рамазан оразасынан кейінгі ең абзал ораза – Аллаһтың харам етілген Мұхаррам айындағы ораза». Мухаррам айынан кейін Ережеп айы харам салынған айлардың ең жақсы болып саналады.

Имам әш-Шәфи өзінің «Әл-Умм» кітабында:

قال الإمام الشافعي رضي الله عنه في كتابه «الأم»: وبلغنا أنّه كان يقال: إن الدعاء يستجاب في خمس ليال في ليلة الجمعة، وليلة الأضحى، وليلة الفطر، وأول ليلة من رجب، وليلة النصف من شعبان

«Бес түнде жасалған дұға қабыл болады: Жұма түні, Құрбан айт түні, Рамазан айт түні, Ережеп айының бірінші түні және Шағбан айының ортасындағы түнінде.

Ережеп айының бірнеше атауы бар:

1. Ражаб Мудар (Мудар тайпасының Ражабы).

 Бұл атауы Ережепке қалай қатысты екенің осы хадиспен түсіндіріледі: «Жылда он екі, оның төртеуі. Олардың үшеуі қатар келеді Зүл-Қағдa, Зүл-Хиджa, Мухaррaм. Ал  Ражаб айы (Мудар тайпасы), ол жеке келеді.

1. Мунсил (Мансал әл-Асинна) (жебе ұштарын, найзаларды, т.б. жоюшы).

 Ережеп айы мунсил (мансал әл-әсинна) (арабтар осы айда жебенің, найзанығ ұштарын  алып тастайтын қылыштарын қыналарға салып осы айдын құрметіне сыртқа шығармайтын). Тіпті  жаһилият заманында өлтірілген ағайын-тұыстың кегін алмақ болған адам да Ережеп айында жаумен кездесіп, ештеңе істемеген, керісінше, байқамағандай кейіп танытып жақындамаған.

1. Шахруллах әл-Асамм (Алланың тыныш айы).

Шахруллах  әл-Асамм (Алланың тыныш айы, Ережеп  айында Алланың қаһары «естілмейді» деген мағынада). Осман ибн Аффан (р.а.) бірде хұтпадан кейін: "Алланың тыныш айы келді. Бұл айда зекет беріп, қарыздарын өтеп, садақа беру керек", - деді. (Яғни, бұл ай зекет төлеуді кешіктіргісі келетіндердің айла-амалдарына  жол жоқ).

1. Шахрулла әл-Асааб (Алланың кеңшілігінің айы).

Шахрулла әл-Асаб – Алланың кеңшілігінің айы.

Пайғамбарымыз с.ғ.с.-ның хадисінде:

«Кімде-кім Ережеп айында кем дегенде 1 күн ораза ұстаса, Алланың рақымы мен нығметіне ие болады.2 күн ораза ұстаған адамға әрқайсысы таудай екі  сауап жазылады.3 күн ораза ұстаған адамға  тозақ отынан ажырататын үлкен жар пайда болады. Ал бұл жардың кеңдігі сонша, оны басынан аяғына дейін өтуі үшін бір жыл уақыт кетеді.

4 күн ораза ұстаған адам естен ауысу ауруынан, піл ауруынан және алапес ауруынан және ең маңыздысы Дажжалдың жамандығынан қорғалады. Кімде-кім 5 күн ораза ұстаса, қабір азабынан қорғалады.

Кімде-кім 6 күн ораза ұстаса, Қиямет күні жүзі толған айдан да нұрлы әрі әдемі болып қайта тіріледі. 7 күн – Алла Тағала ол адам үшін тозақтың 7 есігін жауып қояды. 8 күн – Аллаһ Тағала  бұл адамға жәннаттың есігін ашады. 14 күн – Алла Тағала ораза ұстаушыға бірде-бір тірі жан естімеген әдемі нәрсемен марапаттайды. 15 күн Жәннаттан бір сарай беріледі.  Әбу Каллаба р.а. риуаят етеді: «Жәннатта Ережеп айында ораза тұтушыларға арналған сарай бар», - деген.

1. Шахрул-Мутаххир (тазарту айы).

Аш-Шахрул-Мутаххир – тазару айы. Ережеп айында ораза ұстаған адам күнәлардан тазарады. Имам Һибатулла ибн әл-Мубарак Әс-Садати (Аллаһ оны рахым етсін) риуаят еткен хадисте: «Ережеп айында 1 күн ораза ұстаған адамға 30 жыл ораза ұстағандай сауаб (сауап) беріледі». «Ережеп айында ораза ұстаған адам кешкі уақытта кем дегенде 10 дұға қабыл болады немесе Ақыретте  (мәңгілік өмір) дұғасында сұрағанынан одан да артық сыйлықтар күтеді». Абдулла ибн Зубайр р.а.: «Кімде-кім бір мүмінді Ережеп айында бәле-жаладан құтқарса, Алла Тағала оған жәннаттан орын береді, Инша Алла», - деген. Әнәс ибн Мәлик (р.а.) риуаят еткен хадисте: «Ережеп айындағы ораза ұстандар, өйткені бұл айдағы оразаны Алла тағала тәубенің ерекше түрі ретінде қабылдайды». Көптеген салих бабаларымыз бұл айда толық ораза ұстаған. Олардың ішінде Ибн Омар, Хасан Басри, Әбу Искақ Сабиғи (Алла оларды рақымына алсын).Суфьян  ас-Сәури: «Бәрінен де мен тыйым салынған айларда ораза ұстағанды ​​жақсы көремін», – деді. Алайда, Ахмад және Шафиғи сынды имамдар бір ай бойы ораза ұстау арқылы басқа айларды Рамазан айына ұқсатудың жөн емес екенін айтқан. Ал, бұл бірнеше ай қатарынан ораза ұстағысы келетін адамға қатысты емес.

1. Аш-шахрус-Саабик (көрнекті, алдыңғы).

Ережеп бірінші (алдыңғы) қасиетті ай екенін білдіреді. Аллаһтың ұлы уәлилерінің бірі Зун-нун әл-Мисри (Алла оны рахымына алсын): «Ережепте егін егу, Шағбанда суару, Рамазанда егін жинау. Ережеп – кешірім мен мейірім айы, Шағбан – тазару және руханият, және Рамазан – игілікке қол жеткізу айы». Алла Елшісі (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) Рамазан айындағы парыз оразаны қоспағанда, басқа айларда Ережеп пен Шағбан айындағыдай көп ораза ұстамаған. Ибн Аббас (Алла оған разы болсын) Алла Елшісінің (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын): «Ережеп – Алланың айы, Шағбан – менің айым, Рамазан – үмбетімнің айы» деген сөздерін жеткізген.

1. Әш-шахрул-фард (жалғыз, жалғыз).

Бұл атау Ережептің басқа үш қасиетті айдан бөлек болуымен түсіндіріледі. Бұл туралы хадистерде: "Адам бағында өзен ағып жатыр, оның аты - Ражаб. Ол сүттен ақ, балдан тәтті (дәмді). Ал кімде-кім Ережеп айында бір күн болса да ораза ұстаса, Алла Тағала сауабын береді. бұл өзеннен шөлді жою мүмкіндігі». Әнәс ибн Мәлик (р.а.): «Жәннатта сондай сарай бар, оған Ережеп айында жиі ораза ұстағандардан басқа ешкім кіре алмайды».-деген.

Осы дұғаны Ережеп айында жасағаны абзал:

اَللّٰهُمَّ بَارِكْ لَناَ فِيْ رَجَبٍ وَشَعْبانَ وَبَلّغْنَا رَمَضَانْ

"Уа, Алла! Ережеп және Шағбан айларында бізге береке бер, бізді Рамазан айына жеткізе гөр!" – деп дұға еткен.

Құрметті бауырлар Ережеп айында ұстайтын оразаларымызды, дұға тілектерімізді  Алла тағала қабыл етсің!

 

«Төлеутай ата» мешітінің имамы

Серік Амамбайұлы