«Алты ұл туған ананы ханым десе болады, жақсы ұл туған ананы жаным десе болады» дегендей, Түркістан қаласының тұрғыны Жұмакүл Ахметова – ханым деуге де, жаным деуге де тұрарлық жан. Саналы ғұмырын ұстаздықпен өткізген Жұмакүл Жангелдіқызы бес ұлдың асыл анасы, ерінің аяулы жары. «Замана» тілшісі ол кісімен әңгіме өрбітіп, ұл баланың тәрбиесі, ер-азаматты сыйлау тақырыбында келелі сұхбат құрыпты.
Орамал тақпайтын әйелдің үйінен періште қашады
«Ата-анамның менен бұрынғы перзенттері жастай шетінеп, мен ғана аман қалған екенмін, – дейді Жұмакүл Жангелдіқызы. – Отбасында жалғыз перзент болған соң шығар, әкем де, анам да мені көзінен таса қылмайтын. Бетімнен қақпай, еркелетіп өсірді. Әкем марқұм жоғарғы сыныптарда оқып жүргенімде де сабақтан қайтып келе жатқанымда алдымнан шығып күтіп алушы еді. Анадай жерде келе жатып, мені көрген кезде әкемнің көзінде пайда болатын қуаныштың ұшқынын байқайтынмын. Сөйте тұра ол кісіге: «Неге күніге алдымнан күтіп ала бересіз?! Мен енді үлкен қыз болдым ғой. Ертең алдымнан шықпаңыз!» – деп ұрсамын. Жан әкем маған қарсы келмейді: «Мақұл», – деп басын изейді де, ертесіне тағы алдымнан шығып тұрады. Сол кезде балалықпен әкемнің қамқорлығы мен әкелік махаббатын түсінбеген екенмін. Ал қазір ол кісінің әр сөзін, әр қылығын сағынышпен еске алып отырамын».
Өкінішке қарай, Жангелді қария қызының тойын көре алмапты. Әкесі Жұмакүл күйеуге шықпай тұрғанда бақилық болып кеткен. Бағына орай, ата-енесі көкірек көзі ашық, түсінігі мол жандар болып кездесіпті.
«Біз әулетімізбен педагогтармыз, – дейді Жұмакүл Жангелдіқызы. – Жолдасым, өзім, қайынатам, қайныларым, абысындарым да – педагогтар. Бір-бірімізді жарты сөзден түсінеміз десек те болғандай.
Мен келін болып түскеннен кейін көп ұзамай-ақ енем жағдайымды түсініп: «Екеуің бірдей бала тәрбиесімен айналысып жүріп анаңды жалғыз қалдырғаның жарамас», – деп еншімізді бөліп беріп, күйеуім екеумізді анамның қолына жіберді. Анам қазақы салт-дәстүрді қатаң ұстанатын, өмір бойы ерінің айтқанынан шықпаған момын кісі еді. Сөз арасында: «Иә, Жангелді» деп әкемнің атын қыстырмаса әңгімесінің шырайы кірмейтіндей, өмір бойы әкемнің қас-қабағын бағумен өтті. Анамның еріне бұлай шектен тыс сенім артып, арқа сүйегенін мен ол кісінің жоғары білім алмағанынан, қараңғылығынан деп түсінуші едім. Қазір ойлап отырсам, ерін ардақтап, басына көтере білудің өзі үлкен қасиет екен-ау.
Анамның қолына, өз үйіме көшіп барғаннан кейін бастағы орамалды шешіп, еркімше жүргім келген. Бір жағынан енем де маған "орамал тақ" деп қатаң талап қойған емес. Орамал басымда тұрмай, түсіп кете бергенін байқаған енем: «Орамал тақпай-ақ қойшы, әбіржіп кеттің ғой», – деп жалаңбас жүруіме өзі рұқсат бергені бар. Тіпті ол кісі мені "ұзатылған қызым" деп еркелетіп алатын.
Енемнің өзі осылай кеңшілік жасағанымен жалаңбас жүруіме анам келіспеді. Ол кісі: «Сен енді тұрмыстағы әйелсің, орамалмен жүруің керек. Жалаңбас жүрген әйелдің үйінен періште қашады. Әйелдің жалаңбас жүруін дініміз де құп көрмейді. Оның бәрін былай қойғанда, ерің мен балаларың сен әзірлеген тамақтың арасынан қыл теріп отыруы керек пе? Орамал тартсаң, тамағың таза болады», – деп айтып жүріп, басымнан орамал тастамайтын етіп үйретті.
Жолдасым жалақысын тиынына дейін қалдырмай, менің қолыма салатын. Оны көрген анам маған: «Күйеуіңнің айлығын алып қоя бермей, өзіңдікін қосып оның қалтасына салып қой. Сонда несібең артады. Үйдегі тоңазытқышты бос қоймайтының секілді еріңнің де қалтасы бос тұрмасын», – дейтін. Кейде күйеуіме қаттырақ сөйлеп қалсам, оңаша шығарып: «Балам, еркекті олай тұқыртуға болмайды. Еркекке өктем сөйлемейді», – деп қателігімді бетіме баса қояды.
Анам осындай жан еді».
Пікірлер